ماشيني شدن زندگي ها شايد تا حد زيادي کار هاي ما را آسان کرده باشد اما با اين حال براي بدن ما مشکلات زيادي را ايجاد کرده است که شايع ترين و بارز ترين آن مسئله ي چاقي است. چاقي در افراد باعث شده تا آنها با استفاده از راههاي نادرست وزن خود را کم کنند.
وسوسه تغيير وزن سريع، وسوسه دائمي و آرزوي رويايي بسياري از افراد چاق يا بيش از حد لاغر است.
بيزينس و تجارت در عرصه کاهش يا افزايش وزن خيلي وقت است که از نگاه سالم و پزشکي، به فعاليتي اقتصادي و سرشار از درآمد تبديل شده: فقط کافي است درنگي کنيد بر تبليغاتي که هر کالا و موضوع با ربط و بيربطي را به وسيله اي براي چاقي لاغرها و لاغري چاق ها مرتبط مي کند تا جيب خيلي از افراد ناآگاه و بيهوش شده را خالي کند يا کافيست يک بار سر و کارتان به سالن هاي ورزشي اجاره شده براي درمان گروهي تعداد بي شماري آدم چاق و لاغر (توأمان!) بيفتد و به صحبت هاي «نماينده آقاي دکتر» گوش فرا دهيد و همزمان نيز نيم نگاهي به افراد ساده دل مخاطب اندازيد و از خود بپرسيد همين الان، آقاي دکتري که وقت حضوري چند دقيقه اي را هم در اين سالن نداشته در حال شمارش چه مقدار اسکناس و تراول و چک است.


طبل «سريع» تبليغات
قرص گياهي، داروي چاق کننده، چاي لاغري، کفش کاهنده وزن، حلقه گذاري معده، بادکش درماني، ساکشن چربي و… هزار و يک راه و روش معروف و نامعروف ديگر روزي نيست که در انواع و اقسام رسانه ها بويژه از طريق کانال هاي ماهواره اي مارک «سريع» نخورد و کساني را که از اضافه وزن و چاقي يا سوء تغذيه و لاغري به ستوه آمده اند، بخصوص چاق هايي را که در تب و تاب باربي شدن سريع و خوشگلازيسيون خود در مدتي کوتاهند، به سوي خود سوق ندهد. از همين روست که برخي گوششان با شنيدن اين جملات به سرعت تيز مي شود: «لاغري سريع و ارزان با کاربرد آسان و بدون دردسر براي تمامي اقشار»، «لاغري واقعي و ماندگار با…»، «…مصرف کنيد تا به سرعت چاق شويد»، «دستگاه… بدون عوارض، سريع، راحت، ارزان»، «اگر مي خواهيد بسرعت لاغر شويد، قرص… براي شما ساخته شده»، «…معجزه مي کند»! اما واقعا معجزه هر کدام از اين روش هاي سريع چاقي يا لاغري چيست که مدام «اين شويد و آن شويد» را تکرار مي کنند و چه فوايد يا مضراتي دارند؟


لرزه بر سلامت اندام
ويبره ها، ماساژورها و لرزاننده ها اگر کاري کنند، جابه جا کردن توده چربي از قسمتي به قسمت ديگر بدن است! آيا جابه جا شدن يعني کم شدن چربي؟ متأسفانه آنها که براي کاهش وزن، مدهوش لرزاننده ها مي شوند اين سوال ساده را از خود نمي پرسند!
چربي بايد از راه متابوليسم و سوخت و ساز بدن مصرف و اصطلاحا سوخته شود در غير اين صورت از راه ديگري دفع يا خارج نمي شود مگر با جراحي (که درباره آن نيز خواهيم نوشت). اغلب دستگاه هاي ويبره و لرزاننده صرف نظر از جابه جا کردن چربي، بسته به نوعشان با ايجاد کبودي هاي دروني و خونريزي مويرگ ها در بافت هاي زيرجلدي سلامت انسان را نيز در جاهايي خارج از ديد خود او به خطر مي اندازند و دردسرهايي بيشتر فراهم مي کنند. برخي از اين ويبره ها برقي هستند و با ايجاد شوک باعث چروک و کوچکي سلول ها نيز مي شوند. حتي گاه مي توانند خطرناک تر باشند و سبب مرگ شوند زيرا احتمال دارد چربي جابه جا شده در اطراف قلب و کبد جمع شود و استفاده کننده از آن را اگرچه ظاهرا خوشگل تر کرده، بزودي نفسش را هم بند آورد!


حذف چربي يا تقويت عضله؟
دستگاه هاي معروف به دوچرخه درجا نيز برخلاف تصور عام نه تنها چربي ها را از بين نمي برند بلکه باعث مقاوم شدن مواضع تجمع چربي بخصوص در اطراف ران، باسن، کمر و شکم مي شود. درست است که فعاليت حاصل از دوچرخه مقداري از کالري موجود را مي سوزاند، اما تمرکز فعاليت بر ناحيه خاص اطراف لگن، با هر چه بيشتر رکاب زدن، عضلات اين ناحيه را سفت تر و مقاوم کرده، سبب بقا و حفظ بيشتر چربي مي شوند. به بيان ديگر، به استناد گفته متخصصان، تلاش براي لاغري با استفاده از رکاب زدن روي دوچرخه هاي ثابت نه تنها منجر به لاغري يا حذف چربي از موضع موصوف نمي شود بلکه مي توان گفت لاغري و کاهش وزن با آن خواب و خيالي بيش نيست!


کمربندهاي آبکش
شکم بندها، شلوارک ها، کمربندها، پوشاک و گن هاي لاغري هم طوري طراحي شده اند که با ايجاد گرما و حرارت، آب موجود در بافت هاي ناحيه زير خود را تبخير کرده، باعث کاهش حجم در موضع مذکور شوند. آنها در واقع به جاي چربي، مقاديري از آب درون بافت را تحليل مي برند. آب نياز بدن و بخش هاي گسترده اي از بافت ها و اعضاي آن است. تصور کنيد آب را از بافت هاي يک برگ سبز بگيريد، چه مي شود؟ در خوشبينانه ترين حالت غير از ايجاد آلرژي و حساسيت، صدمات پوستي، خارش و التهاب، سرخي، سوختگي، اگزما، تاول و… بخصوص آسيبي که از اين طريق به بافت هاي دروني بدن مي رسد، حجم ناحيه در معرض حرارت گن و البسه مشابه، مدتي بسيار کوتاه پس از کنار گذاشتن کمربند، شکم بند، گن يا هر بند و پوشش حرارتي ديگري بر اثر تلاش سيستم ايمني بدن و ايجاد و حفظ تعادل? به وضع قبلي بازمي گردد و هر بار که آب رفته دوباره به جوي بافت سرازير شود، آش همان آش است، اما کاسه عوارضش به جا مانده است.


معده مورچه در شکم غول
از ديگر روش هاي لاغري سريع که ممکن است ذهن هر فرد چاقي را براي مدتي درگير کند کوچک کردن معده است که از قضا صحبت درباره انواع آن بيشتر است. کوچک کردن معده به طرق و تکنيک هايي متفاوت اعم از بالن گذاري، قرار دادن حلقه، دوختن و تقسيم معده، خارج کردن قسمت جذب کننده مواد غذايي از مسير روده، جراحي باي پس، اسليو و… صورت مي گيرد تا فرد زودتر به احساس پرشدگي معده و سيري برسد.
در تئوري، چنين بيان مي شود که چون مقدار ورود کالري کمتر از مقادير پيش از عمل مي شود، وزن کاهش مي يابد، اما در عمل، نتايج آن متفاوت و حتي داراي عوارض خطرناک است. به همين دليل جراحان دلسوز نيز معمولا روش هاي بيمارستاني سريع را به افراد داراي اضافه وزن يا حتي اندکي چاق توصيه نمي کنند و آنها را به پيروي از روش هاي رژيمي و اصلاح تغذيه تشويق مي کنند. بنابراين دو گروه لباس عمل مي پوشند: افراد گرفتار چاقي بسيار مفرط که سلامت و زندگي?شان با خطرات و بيماري هاي ديگري همراه شده و همان اشخاص گرفتار در تب و تاب باربي شدن يکروزه که به جاي جراحان دلسوز سراغ جراحان پولدوست مي روند و با زرنگي جراح، رضايت نامه به دست، مسئوليت عوارض و مشکلات را خود به عهده مي گيرند!
دوختن و تقسيم معده به دو بخش مجزا يکي از تکنيک هاي مرسوم براي کوچک کردن معده است؛ قسمتي مي شود منبع غذا و قسمتي ديگر کار ترشح آنزيم ها را انجام مي دهد. گذاشتن حلقه از طريق لاپاراسکوپي و جلوگيري از انبساط معده نيز راه ديگر آن است. تکنيک ديگر حذف و برداشتن بخشي از روده است که در مسير دستگاه گوارش مسئوليت جذب مواد غذايي را دارد. در شيوه جراحي اسليو با بريدن بخشي از انحناي بزرگ معده اين قسمت از بدن همانند لوله اي باريک مي شود که نتيجه آن احساس سيري زودرس است. جراحي گاستريک باي پس سنگين تر و طولاني تر است و گاه تا شش ساعت طول مي کشد. در اين روش بخش فوقاني معده حفظ شده، بقيه معده بريده مي شود؛ در انتها هم بخش باقيمانده معده را به روده متصل مي کنند. افراد باردار، مبتلايان به کم کاري تيروئيد و زخم معده يا زخم مري و کساني که از التهاب لوله گوارش نيز رنج مي برند شديدا از انجام چنين عملي منع شده اند. از طريق بانداژ معده هم پروتزي در قسمتي خاص از معده قرار داده مي شود تا تمايل به غذا خوردن در افراد چاق کاهش يابد. يک روش ديگر هم بتازگي مد شده که به پليسه زدن معروف است. در اين شيوه، معده را به شکل دامن پليسه زنان تغيير مي دهند و چون قسمت هاي چين خورده درون معده قرار مي گيرد، فضاي دروني تنگ شده، فرد مجبور به خوردن کمتر غذا مي شود. به محض آن که اندکي بيش از حد غذا وارد معده چين دار شود، درد معده شخص را وادار به دست کشيدن از خوردن مي کند!
اين روش ها در واقع نه تنها مانع گرسنگي نيستند، بلکه فقط سدي براي خوردن و رفع گرسنگي بدن هستند و بسياري از اين گونه جراحي ها مصائب متعدد و مشکلاتي جدي دارند. به عنوان مثال بالن گذاري يا گاستروپلاستي صرف نظر از ايجاد حالت هاي تهوع حين خوردن غذا سبب برگشت اسيده معده (ترشيدگي) هم مي شود، روشي طويل المدت محسوب نمي شود و در همه افراد خواهان کوچک کردن معده هم جواب نمي دهد.
رينگ در روش حلقه گذاري ممکن است پس از مدتي معده را سوراخ کرده يا عفوني شود. در جراحي باي پس از آنجا که پس از عمل، جذب برخي املاح و ويتامين ها مثل D و B مختل مي شود فرد بيمار بايد تا آخر عمر به طور مداوم مصرف مولتي ويتامين ها و برخي رژيم هاي غذايي را ترک نکند. برخي مواقع آسيب هايي نيز طحال، روده و مري او را تهديد مي کند. ايجاد زخم هاي مخاطره آميز و خونريزي در محل اتصال روده باريک و معده، ابتلا به آمبولي ريه در افرادي با وزن هاي بسيار بالا (بويژه هنگامي که فرد از قبل به زخم اثني عشر مبتلا بوده)، تداوم و تکرار حالت هاي اسهال، تهوع و استفراغ، دردهاي شديد معده در روش پليسه، گره خوردن بانداژ روي معده، نشت ترشحات گوارشي به درون شکم، جابه جايي و شل شدگي نوارها، پنوموني يا التهاب بافت ريه و… از ديگر عوارض و شکايت هاي کساني است که تلاش آنها براي لاغري از راه کوچک کردن يا دستکاري معده و روده به دردسري تازه در زندگي آنها تبديل شده است.


استخراج معادن چربي
ليپوساکشن يا خارج کردن چربي ها از يک موضع خاص به وسيله دستگاه مکنده نيز خود روش ها و تکنيک هايي متفاوتي را شامل مي شود. نوع ساده آن همان ايجاد سوراخ و کشيدن چربي با سوند و ساکشن است. روش ديگر معروف به اولتراسونيک است که هنگام جراحي، چربي را با موج گرما مي شکنند و به وسيله مکنده از بدن خارج مي کنند.
خطرات آمبولي و عفونت شديد، کاهش فشار خون، تداوم ريزش خونابه، ايجاد لختگي، تورم و کبودي ناحيه خروج چربي و… از عوارض آن است که برخي مواقع اگر زود درمان نشود به مرگ مي انجامد.


قرص هاي مخوف
عملکرد داروها متفاوت است. چه معروف به گياهي، چه مشهور به لابراتواري يا طبي، فرقي ندارد. برخي باعث دفع بيشتر و سريع تر آب از بدن مي شوند. کسي که هر روز روي ترازو قرار مي گيرد، آشکارا سرعت کاهش وزن خود را مشاهده مي کند و با خوشحالي به خوردن قرص مذکور ادامه مي دهد! اما همان طور که دريافته ايد، اين آب مورد نياز بدن است که دفع شده نه توده هاي انبوه چربي.
اولين نتايج با بيحالي و خستگي، سپس عفوني شدن کليه ها و… رخ مي دهد. برخي ديگر از قرص ها و داروها مسهلند و باعث تخليه سريع مواد غذايي از دستگاه گوارش مي شوند. تنبلي روده، آسيب هاي کبدي و… از نتايج ماندگار چنين قرص هايي حتي پس از قطع مصرف است. انواع ضداشتها هم وجود دارند که برخي اعتيادآورند؛ دستگاه گوارش پس از مصرف آنها مختل شده يا عملکردشان روي مغز سبب ايجاد افسردگي، بي خوابي، حساسيت، فشار خون، افزايش ضربان قلب، سردرد، احساس خشکي دهان و در موارد زيادي هم فراموشي مي شود.


جوالدوز طبي
برخي افراد هم گرفتار تبليغات از نوع سوزني آن مي شوند. اثر طب سوزني کاهش يا افزايش اشتهاي موقت در دوره مداواي طبي است. به محض آن که دوره درمان قطع شود، اشتها يا بي اشتهايي باز مي گردد و وزن مجددا افزايش يا کاهش مي يابد. از يک نگاه، طب سوزني به سبب ايجاد سرخوردگي و تلقين عدم موفقيت براي روحيه اشخاص مضرتر است.


لزوم افزايش آگاهي
به جاي آن که گرفتار تصميمات احساسي و تبليغات اين و آن شويد و وقت و ذهن و پولتان به شيوه هاي پرضرر و پرخطر هدر رود، انرژي روزانه خود را حساب شده دريافت کنيد، فعاليت بيشتري کنيد، بدانيد هيچ راه سريع و ميانبري براي خلاصي از چاقي يا لاغري توام با سلامتي بدن نيست، پيش از هر کاري هم اطلاع و آگاهي خود را افزايش دهيد تا فريب نخوريد و سلامت يا زندگي خود را از دست ندهيد.